Observaties bij masterclass Leen Zevenbergen – serie ‘Zinvol Leiderschap’ 2018 – 2019.

 

Als Pentalancer mag ik meegenieten van deze waardevolle masterclasses. Met veel plezier deel ik hier opgedane inzichten.

Serie-ondernemer Leen Zevenbergen deelt met sprankelende passie met ons zijn visie op leiderschap. Met veel beeldende anekdotes loodst hij ons door de essentie van leiderschap.
Hoe Leen rond 1984 als accountant bij Philips terecht kwam, illustreert meteen al wat er mis kan gaan als een leider wel een visie neerzet, maar de organisatie die visie niet voldoende belichaamd. Gelokt door een prachtige speech van de toenmalige topman van Philips, koos Leen hen als eerste werkgever.

“De realiteit van werken bij Philips bleek niet bepaald overeen te komen met wat de goede man geschetst had. Ik kreeg bovendien te horen dat ik tien jaar ouder moest worden voor ik mijn ambitie – directeur zijn – kon waar maken. Dus ik koos rigoureus: ik stapte op en startte mijn eerste bedrijf, Bolesian.”

Creativiteit en Ondernemen
Leen stelt dat we ooit allemaal creatief waren, zelfs dat we als 5-jarige op ons creatieve hoogtepunt zitten. Maar dat leren we snel af. Eerst op school en later in bedrijven. Ondernemen is in elke organisatie belangrijk voor innovatie. Google begreep dat goed. Daar hadden ze een programma voor: ‘pursue your dreams’, ofwel 20% van je werktijd mogen besteden aan wat je leuk vindt. Hoezo?! Verliezen we dan niet 20% van onze productiviteit? Nee, want getalenteerde mensen die zich vervelen gaan anders toch weg, of ze gaan voor zichzelf beginnen. Voor je het weet zijn ze je concurrent. Tenzij ze binnenshuis met jouw investeringen mogen werken vanuit hun eigen creativiteit.

Wat is belangrijk in Leiderschap?
Leiders denken dat ze moeten managen, maar mensen hoeven helemaal niet gemanaged. De grootste koekjesfabriek Poult in Frankrijk werd ooit aan de medewerkers gegeven. Ze maken nu 10% meer winst dan de gemiddeld Europese koekjesfabrikant. Alle vergaderingen zijn open voor iedereen: steeds minder mensen vonden het nodig om te komen. Samen bepalen ze hun salarissen: die gingen vaak omlaag. Ze hadden oog voor wat het bedrijf wel of niet trekt.

Medewerkers met een aversie voor risico, hoe stuur je die aan, hoe stimuleer je die?
“Ooit had ik een medewerker die een fout maakte die ons bedrijf meer dan een miljoen kostte. Hij ging er vanuit dat ik hem zou ontslaan. Nee man, ik heb net een miljoen in jouw leerproces geïnvesteerd! Voorlopig laat ik je niet gaan. Maar ik ben geen echt coachende manager. Ik kan anderen in beweging zetten, maar ik laat het verder begeleiden en stimuleren graag aan anderen. Ik ken mijn eigen competenties en passies en zoek er mensen bij die mijn competenties versterken en met mijn gekte kunnen leven. Dus zorg ik altijd dat ik financiële en operationele mensen om me heen heb.”

“Ik ben wel wat ze noemen een ‘secure based leader’: ik creëer graag een veilige omgeving met een sfeer van relativeringsvermogen. Mensen voelen zich overigens vaak onveilig in werkomgevingen. Als ik start met een bedrijf loop ik eerst dagenlang met een team mee. Ik wil weten wat hun dromen zijn, waar ze voor gáán.”

Steve Jobs
Leen ontmoette ooit Steve Jobs omdat hij een klant was van éen van zijn bedrijven. “Ik vond hem eigenlijk een kwaaiig naar mannetje, maar ook bijzonder. Absoluut geen manager, wel een echte leider. Uit het niets ontwikkelde hij de iPhone. Gek werd-ie verklaard: ‘to expensive, no software, no keyboard’. Totdat bleek dat hij een marktbehoefte had geroken die de markt zelf nog niet eens kende: ‘een mobiel alla, maar een personal computer op zak…’ Niemand zag dat voor zich. Jobs wel.”

ZINvol – ZINleeg
Leen: “Zinvol leiderschap is niet advies vragen maar zelf je gevoel voor wat leeft onderzoeken. Niet maar wat verkondigen maar zelf voorleven. Heb de Passie!! Anders kan je net zo goed weggaan. Breng ZINgeving in je bedrijf. ZINleeg overleeft niet.”
Daarom vindt Leen duurzaamheid in dit tijdsgewricht essentieel. “Ik zie alleen echt toekomst voor duurzame bedrijven. Polman, ex-CEO van Unilever, noemt deze de Champions League van het bedrijfsleven.”

Als een leider niet goed bezig is, wat dan?
Toen Ray Anderson van Interface, een tapijttegels fabrikant, zich 20 jaar terug op aandringen van een werknemer – hij moest klanten iets vertellen over duurzaamheid, ‘wat is dat?’ – erin verdiepte, noemde hij zichzelf een crimineel. De dag daarna ging hij alles anders doen. Zonder plan of budget. Gewoon begonnen. Het hele bedrijf is tot in de haarvaten veranderd. Ook nu 20 jaar later en na zijn overlijden.

“Als iets niet klopt, verander je het, en leid én verantwoord je dat. Ook als je er eerst met iedereen over moet praten. Anders moet je opstappen”.

Sprankelen
Denk eens aan Greystone Bakery! Een bakkerij in de Yonkers, een zeer criminele buurt in New York, opgezet door een Zen-Boeddhist. De filosofie: ‘We don’t hire people to bake, we bake to hire people.’ Deden ze middels Open Hiring: wil je werken, dan geef je je op, de eerste wordt gewoon gebeld. Geen sollicitatieproces, geen referenties opgevraagd. Een sociaal bedrijf voor mensen die nergens anders kunnen werken: ex-criminelen, ex-verslaafden. “De uitstraling daarvan staat al gelijk aan winst. Je uitstraling als bedrijf heeft zoveel effect. Ook als je fun invoert: mensen gaan hun werk gewoon ‘beter’ doen.”

“Werken wordt zelfs nu nog gezien als ‘op locatie aanwezig zijn’, terwijl in veel werksituaties aanwezigheid op vaste tijden niet belangrijk is. Dus: stel jezelf en je medewerker eens de vraag: ‘waarom ben je hier eigenlijk?!’
Ikzelf werk altijd, 120 uur in de week, ook als ik er niet ben.”

foto: Leen Zevenbergen

 

Sonja Bollen
22 januari 2019

* Dit blog verschijnt op totemzelforganisatie.nl en pentascope.nl.